Denga - Wyspy Świętego Tomasza i Książęca 26 maja 2022 r. Sytuacja w skrócie 13 maja 2022 r. Ministerstwo Zdrowia (MoH) Wysp Świętego Tomasza i Książęcej powiadomiło WHO o wybuchu epidemii dengi na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej. Od 15 kwietnia do 17 maja zgłoszono 103 przypadki gorączki denga i żadnych zgonów. Jest to pierwszy zgłoszony wybuch epidemii denga w tym kraju. Opis przypadków Od 15 kwietnia do 17 maja 2022 r. zgłoszono 103 przypadki gorączki denga, potwierdzone szybkim testem diagnostycznym (RDT), i żadnych zgonów w pięciu okręgach sanitarnych na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej (rysunek 1). Większość przypadków (90, 87%) zgłoszono w okręgu sanitarnym Água Grande, a następnie w Mézochi (7, 7%), Lobata (4, 4%); Cantagalo (1, 1%); i Autonomiczny Region Principe (1, 1%) (rysunek 2). Najczęściej dotknięte grupy wiekowe to: 10-19 lat (5,9 przypadków na 10 000), 30-39 lat (7,3 przypadków na 10 000), 40-49 lat (5,1 przypadków na 10 000) i 50-59 lat (6,1 przypadków na 10 000). Najczęstszymi objawami klinicznymi były gorączka (97, 94%), ból głowy (78, 76%) i bóle mięśni (64, 62%).
Ryc. 1. Potwierdzone przypadki dengi na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej do daty powiadomienia, czyli od 15 kwietnia do 17 maja 2022 r.
Podzbiór 30 próbek potwierdzonych przez RDT został wysłany do międzynarodowego laboratorium referencyjnego w Lizbonie w Portugalii, które otrzymało 29 kwietnia. Dalsze badania laboratoryjne potwierdziły, że próbki były pozytywne pod kątem wczesnej ostrej infekcji dengą, a dominującym serotypem był wirus dengi serotyp 3 (DENV-3). Wstępne wyniki sugerują możliwość obecności innych serotypów w partii próbek.
Alarm o wybuchu epidemii dengi został początkowo uruchomiony, gdy podejrzenie zachorowania na dengę zgłoszono w szpitalu w São Tomé and Príncipe 11 kwietnia. Przypadek ten, u którego wystąpiły objawy sugerujące zakażenie dengą, miał historię podróży i później zdiagnozowano u niego przeszłe zakażenie dengą.
Rycina 2. Rozkład potwierdzonych przypadków dengi w Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej według dystryktu, od 15 kwietnia do 17 maja 2022 r.
Epidemiologia choroby
Denga to infekcja wirusowa przenoszona na ludzi poprzez ukąszenie zakażonych komarów. Denga występuje w klimacie tropikalnym i subtropikalnym na całym świecie, głównie na obszarach miejskich i półmiejskich. Głównymi wektorami przenoszącymi chorobę są komary Aedes aegypti i, w mniejszym stopniu, Ae. albopictus. Wirus odpowiedzialny za wywoływanie dengi nazywany jest wirusem dengi (DENV). Istnieją cztery serotypy DENV i możliwe jest zakażenie cztery razy. Wiele zakażeń DENV powoduje jedynie łagodną chorobę, a ponad 80% przypadków nie wykazuje objawów (jest bezobjawowe). DENV może powodować ostrą chorobę grypopodobną. Czasami rozwija się w potencjalnie śmiertelne powikłanie, zwane ciężką dengą.
Reakcja zdrowia publicznego
Krajowe władze ds. zdrowia wdrożyły i podejmują następujące środki w odpowiedzi na wybuch epidemii:
Organizowanie cotygodniowych spotkań między Ministerstwem Zdrowia a Światową Organizacją Zdrowia w celu omówienia aspektów technicznych epidemii
Opracowano, zweryfikowano i rozpowszechniono plan reagowania na epidemię dengi
Prowadzenie wielodyscyplinarnych dochodzeń epidemiologicznych i wykrywanie aktywnych przypadków w kilku okręgach zdrowia
Przeprowadzenie badań entomologicznych w celu zidentyfikowania miejsc lęgowych oraz przeprowadzenie zamgławiania i działań mających na celu ograniczenie źródeł w niektórych dotkniętych obszarach
Publikowanie codziennego biuletynu na temat choroby i regularne dzielenie się informacjami z WHO
Organizowanie rozmieszczenia zewnętrznych ekspertów w celu wzmocnienia potencjału laboratoryjnego na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej, a także innych potencjalnych ekspertów, np. w zakresie zarządzania przypadkami, komunikacji ryzyka, entomologii i kontroli wektorów.
Ocena ryzyka WHO
Ryzyko na poziomie krajowym jest obecnie oceniane jako wysokie ze względu na (i) obecność komarów przenoszących chorobę Aedes aegypti i Aedes albopictus; (ii) sprzyjające środowisko dla lęgowisk komarów po ulewnych deszczach i powodziach od grudnia 2021 r.; (iii) równoczesne wybuchy chorób biegunkowych, malarii, COVID-19 i innych wyzwań zdrowotnych; oraz (iv) zmniejszoną funkcjonalność systemów sanitarnych i gospodarki wodnej w placówkach służby zdrowia z powodu uszkodzeń konstrukcyjnych po ulewnych powodziach. Podane liczby są prawdopodobnie niedoszacowane, ponieważ duża część przypadków dengi jest bezobjawowa, a możliwości prowadzenia nadzoru i diagnozowania przypadków są ograniczone. Leczenie kliniczne ciężkich przypadków dengi jest również wyzwaniem. Świadomość społeczna w kraju jest niska, a działania komunikacyjne dotyczące ryzyka są niewystarczające.
Całkowite ryzyko na poziomie regionalnym i globalnym ocenia się jako niskie. Prawdopodobieństwo dalszego rozprzestrzeniania się z Wysp Świętego Tomasza i Książęcej do innych krajów jest mało prawdopodobne, ponieważ kraj ten jest wyspą, która nie ma wspólnych granic lądowych i wymagałaby obecności podatnych wektorów.
• Porada WHO
Wykrywanie przypadków
Ważne jest, aby placówki służby zdrowia miały dostęp do testów diagnostycznych umożliwiających wykrywanie i/lub potwierdzanie przypadków dengi.
Ośrodki zdrowia na zewnętrznych wyspach Wysp Świętego Tomasza i Książęcej powinny zostać powiadomione o wybuchu epidemii i wyposażone w urządzenia RDT umożliwiające wykrywanie przypadków.
Zarządzanie wektorami Działania zintegrowanego zarządzania wektorami (IVM) powinny zostać wzmocnione w celu usunięcia potencjalnych miejsc rozrodu, zmniejszenia populacji wektorów i zminimalizowania indywidualnego narażenia. Powinno to obejmować strategie kontroli larw i dorosłych wektorów, takie jak zarządzanie środowiskiem, redukcja źródeł i środki kontroli chemicznej.
Środki kontroli wektorów należy wdrożyć m.in. w gospodarstwach domowych, miejscach pracy, szkołach i placówkach służby zdrowia, aby zapobiec kontaktowi człowieka z wektorem.
Należy wdrożyć wspierane przez społeczność działania mające na celu redukcję źródeł oraz nadzór nad wektorami.
Środki ochrony osobistej
Zaleca się stosowanie odzieży ochronnej, która minimalizuje narażenie skóry i stosowanie repelentów, które można stosować na odsłoniętą skórę lub na ubrania. Stosowanie repelentów musi być ściśle zgodne z instrukcjami na etykiecie.
Siatki w oknach i drzwiach oraz moskitiery (nasączone lub nie insektycydem) mogą okazać się przydatne do ograniczenia kontaktu człowieka z nosicielem choroby w zamkniętych pomieszczeniach w ciągu dnia lub nocy.
Podróże i handel
WHO na podstawie aktualnie dostępnych informacji nie zaleca żadnych ograniczeń w podróżowaniu i handlu z Wyspami Świętego Tomasza i Książęcą.
Więcej informacji
Karta informacyjna WHO na temat dengi i ciężkiej dengi https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue
Biuro Regionalne WHO w Afryce, Karta informacyjna na temat dengi https://www.afro.who.int/health-topics/dengue
Biuro Regionalne WHO dla Ameryki/Panamerykańska Organizacja Zdrowia, Narzędzie do diagnostyki i opieki nad pacjentami z podejrzeniem chorób arbowirusowych https://iris.paho.org/handle/10665.2/33895
Odniesienie do cytowania: Światowa Organizacja Zdrowia (26 maja 2022). Disease Outbreak News; Dengue in São Tomé and Príncipe. Dostępne na: https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON387
Czas publikacji: 26-08-2022